Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του καρκίνου, μία ασθενής αφηγείται στο NEWS 247 την εμπειρία της με τη νόσο και εξηγεί πώς η αντιμετώπισή της εξελίχθηκε παράλληλα με μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία.
Έχοντας χάσει τη μητέρα μου στα 52 της από καρκίνο του μαστού, μεγάλωνα με το φόβο πως ο καρκίνος θα χτυπήσει τελικά την πόρτα μια και θα αποτελέσει την αιτία και του δικού μου θανάτου. Έτσι, από πολύ νέα ξεκίνησα τις σχετικές εξετάσεις με την ελπίδα να προλάβω τη «μοίρα» μου. Το καλοκαίρι του 2010 αποφάσισα να κάνω τα γονιδιακά τεστ για τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών, έχοντας παράλληλα αποφασίσει ότι, σε περίπτωση που είναι θετικά, θα προχωρήσω στις απαραίτητες μαστεκτομές ή και υστερεκτομή. Τοποθέτησα χρονικά τις εξετάσεις αυτές στον Σεπτέμβριο, ώστε να περάσω τις καλοκαιρινές μου διακοπές χωρίς την αγωνία των αποτελεσμάτων.
Όμως, μετά από κάποια πονάκια στην κοιλιά το καλοκαίρι, τελικά διαγνώστηκα στις 9 Σεπτεμβρίου με καρκίνο του στομάχου. Η ζωή με πρόλαβε! Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό κάποιου που προσβάλλεται από καρκίνο, είναι η εξής: καρκίνος = θάνατος. Ακολούθησε ολική γαστρεκτομή, αφαίρεση λεμφαδένων –που ήταν επίσης προσβεβλημένοι-, χημειοθεραπείες, ακτινοθεραπείες και όλα τα σχετικά. Γολγοθάς. Στον οποίο, οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι, όλοι, ήταν ολοκληρωτικά δίπλα μου.
Ενώ βρισκόμουν στο νοσοκομείο για μία από τις χημειοθεραπείες, σκέφτηκα να ζητήσω ψυχολογική υποστήριξη. Ήρθε λοιπόν μια ψυχολόγος, και, αφού συζητήσαμε πολύ σύντομα το «περιστατικό», μου είπε ότι θα χρειαστεί να πηγαίνω μια φορά τη βδομάδα στο νοσοκομείο για συνεδρίες μαζί της, διότι, όπως μου ανακοίνωσε με περισπούδαστο ύφος, εκείνη «ειδικεύεται στα θέματα του θανάτου». Υπέροχα! Τι πιο αποτρεπτικό μπορεί να πει κάποιος –και μάλιστα ψυχοθεραπευτής- σε έναν καρκινοπαθή και εν δυνάμει μελλοθάνατο;
Μετά το τέλος των χημειο-ακτινο-θεραπειών, το επόμενο πράγμα που σκέφτεται ένας καρκινοπαθής και αγωνιά είναι: «ωραία, και τώρα, πού θα γίνει η μετάσταση;». Διότι, στο μυαλό μας, αν καρκίνος = θάνατος, υποτροπή του καρκίνου = σίγουρος θάνατος. Αναζήτησα κάποιον ψυχίατρο, ξεκίνησα συνεδρίες μαζί του, ξεκίνησα αντικαταθλιπτικά (δεν είναι δα και ταμπού, εδώ κάνεις χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες, τα αντικαταθλιπτικά θα σε χαλάσουν;), ωστόσο μετά από κάποιες συνεδρίες ένοιωθα ότι η σχέση μας γίνεται αδιέξοδη και δεν υπάρχει εξέλιξη.
Ψάχνοντας εναλλακτική, η κόρη μου βρήκε στο διαδίκτυο το Κέντρο Ημέρας για την Ψυχολογική Υποστήριξη Ασθενών με Καρκίνο. Σκέφτηκα να δοκιμάσω. Στην πρώτη συνάντηση, ανακάλυψα ότι οι υπηρεσίες του Κέντρου παρέχονται δωρεάν. Για κάποιο διάστημα, συνέχισα να επισκέπτομαι και το Κέντρο Ημέρας και τον ψυχίατρο. Ωστόσο, έπρεπε να διαλέξω – έναν δρόμο ακολουθείς στην ψυχοθεραπεία. Και διάλεξα το Κέντρο Ημέρας. Όχι για οικονομικούς λόγους. Διότι, εκτός του ότι η θεραπεύτριά μου, μου ενέπνευσε εμπιστοσύνη, αρχικά πίστευα ότι οι θεραπευτές του Κέντρου «ειδικεύονται» στον καρκίνο. Όπως αργότερα διαπίστωσα ότι ήταν φυσιολογικό, μετά την τρίτη συνεδρία, σταματήσαμε να μιλάμε μόνο για τον καρκίνο. Προχωρήσαμε στην «κανονική» ψυχοθεραπεία. Η θεραπεύτριά μου έσκαψε το δρόμο της εξέλιξης της σχέσης μας, του σεβασμού, της εκτίμησης και, εν τέλει, της «χημείας» μεταξύ μας. Ανακάλεσα μνήμες, άνοιξα κλειστά κουτάκια της ψυχής μου, αποκάλυψα και συζήτησα ευαίσθητα θέματα, εκτέθηκα και αφέθηκα στις ερμηνείες και την ψυχοθεραπευτική της προσέγγιση. Θυμήθηκα ότι, από παιδί μέχρι τώρα, την ενήλικη προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική μου ζωή, όταν μου συνέβαινε οτιδήποτε με άγχωνε, με στενοχωρούσε, με στρεσάριζε, πονούσε το στομάχι μου. «Νεύρωση στομάχου» είχε διαγνώσει ένας γιατρός που με πήγε η μητέρα μου στην εφηβεία μου, και μου έδωσε φαρμακευτική αγωγή. Όχι. Σήμερα είμαι πεπεισμένη ότι ήταν απλώς η οργανική μου αντίδραση σε πιεστικές ψυχογενείς καταστάσεις που τελικά εξελίχτηκαν σε καρκίνο του στομάχου.
Η θεραπεύτριά μου από το Κέντρο Ημέρας στάθηκε συνοδοιπόρος σε κάθε βήμα μου στην πορεία της νόσου: στην αγωνία των εξετάσεων, στο ξεκλείδωμα της ψυχής μου για να ανακαλύψω και να αντιμετωπίσω την αιτία του κάθε προβλήματός μου –όχι μόνο σχετικά με τη νόσο, αλλά γενικά στη ζωή μου- σε ζητήματα που χρόνια με ταλάνιζαν και, μέσα από τη δουλειά μαζί της, βρήκα τρόπους να διαχειρίζομαι. Μετά από πέντε χρόνια ψυχοθεραπεία, κοντεύαμε να ολοκληρώσουμε. Την ίδια περίοδο, ο ογκολόγος μού ανακοίνωσε ότι θεραπεύτηκα από έναν πολύ δύσκολο καρκίνο!
Τέσσερεις μήνες μετά τη θεραπεία μου από τον καρκίνο του στομάχου, το Φθινόπωρο του 2016 προσβλήθηκα από έναν νέο πρωτοπαθή καρκίνο: καρκίνο του εντέρου με ταυτόχρονη μετάσταση στο συκώτι. Χειρουργήθηκα και στο έντερο και στο συκώτι, και πάλι αφαιρέθηκαν προσβεβλημένοι λεμφαδένες και ακολούθησαν οι γνωστές θεραπείες. Ξέρω ότι εγώ επέτρεψα στον εαυτό μου να προσβληθεί από το δεύτερο καρκίνο: σε στιγμές αδυναμίας, άφησα επαγγελματικές ανοησίες να επηρεάσουν την ψυχή μου, να με στενοχωρήσουν. Δυστυχώς, όσα και να μας διδάξει η ζωή και όσα και να λύσουμε στην ψυχοθεραπεία, εμείς παραμένουμε υπεύθυνοι για τις επιλογές μας και τις ασπίδες που προβάλουμε για να προστατευθούμε. Η ψυχοθεραπεία μας εφοδιάζει με τα όπλα. Εμείς όμως επιλέγουμε, πότε και πώς θα τα χρησιμοποιήσουμε.
Εννοείται ότι μετά από αυτή την εξέλιξη, συνεχίζω την ψυχοθεραπεία στο Κέντρο Ημέρας. Ανέβηκα το βουνό, γκρεμίστηκα, και τώρα το ξανανεβαίνω. Και έχω μάθει ότι, όπως χρειαζόμαστε γιατρό/θεραπευτή για το σώμα, χρειαζόμαστε και για την ψυχή μας. Και το πιο σημαντικό, κατάφερα να συμφιλιωθώ με το φόβο, να τον κάνω συνοδοιπόρο μου: να καταλάβω πραγματικά τι εννοεί ο Χόρχε Μπουκάι στο παραμυθάκι του Ο τρομερός εχθρός, που μου έφερε δώρο η θεραπεύτριά μου στο νοσοκομείο που ήρθε να με επισκεφθεί όταν χειρουργήθηκα.
Πιστεύω βαθιά ότι ο καρκίνος είναι κυρίως ψυχογενής ασθένεια. Αυτοκράτειρα στις κυριαρχικές της τάσεις, αλλά ψυχογενής. «Συν Αθηνά και χείρα κίνει – η ψυχολογία είναι πολύ σημαντική», με είχε συμβουλεύσει ένας γιατρός όταν πρωτοδιαγνώστηκα. Και κίνησα. Και αισθάνομαι ότι η υγεία μου σήμερα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη δουλειά που γίνεται στο Κέντρο Ημέρας. Μαζί τους θα το ξανανέβω το βουνό.
Έχω την τύχη και -χωρίς να θέλω να κομπάσω- έκανα την επιλογή, να ζήσω μια ζωή γεμάτη, ενδιαφέρουσα, δύσκολη, πλούσια σε παραστάσεις και εμπειρίες, χαρές και λύπες. Κορεσμένη σε κάθε της στάδιο. Μια ζωή που με προκαλεί και την προκαλώ. Και έτσι θα συνεχίσω να τη ζω.